Hem kış ayları hem yetersiz beslenme bağışıklık sistemimizin güçsüzleşmeye başlamasına neden olur. Vücudumuza yeterli miktarda kaliteli besin alamadığımızda, vücut fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde çalışması zorlaşır bu da bağışıklık sistemine hızlı bir şekilde yansır. Bağışıklığın düşmesi de vücudumuzu hastalıklara açık hale getirir. Mikroorganizmalara ve virüslere karşı vücudumuz daha dayanıksız hâle gelir.
Son yıllarda zaman zaman kendini gösteren güçlü grip salgınları ve virüs temelli enfeksiyonlar çoğu kişinin bağışıklığının çökmesine sebep olmaktadır. Domuz gribi (İnfluenza, H1N1) vakalarını henüz unutmamışken şimdi, Çin’den başlayarak yavaş yavaş tüm dünyada görülmeye başlayan koronavirüs (2019-nCoV) bize bağışıklığın önemini yeniden hatırlatmış durumda.
Peki, bağışıklık sistemi nedir, nasıl çalışır?
Bağışıklık sistemi vücudu hastalıklara karşı koruyan kusursuz bir koruma kalkanıdır. Vücuda girmeye çalışan virüs, parazit, bakteri, toksin, diğer yabancı maddeler ve mikro organizmaları tanır, yararlı ve zararlı diye ayrıştırır, zararlı gördüklerini yok eder. Çok hassas ve karmaşık bir işleyişe sahip olan bağışıklık sistemi, diğer her sistem gibi iç veya dış birçok etkenden ötürü güçlenip zayıflar, hatta çöküp tamamen işlevsiz hale de gelebilir. Covid-19 pandemisi boyunca bilim insanlarının en çok üzerinde durduğu konulardan biri bu hayati fonksiyonlarından dolayı bağışıklık sistemi olmuştur.
Bağışıklık sisteminin güçlü ve sağlıklı olması, enfeksiyon ve hastalığı önlemenin adeta anahtarıdır. Bu nedenle bağışıklık sistemini güçlü tutmak, özellikle içinden geçmekte olduğumuz küresel pandemi sürecinde ayrı bir önem ve değer kazanmaktadır. Hiç şüphesiz güçlü bir bağışıklık sistemi için olmazsa olmaz şartlar; düzenli ve yeterli uyku, dengeli ve sağlıklı beslenme, stresten uzak insani bir yaşam tarzı ve düzenli egzersizdir.
Yeterli beslenmenin sağlanamadığı durumlarda takviye gıdalar yardımımıza yetişiyor. Özellikle de içinden geçmekte olduğumuz bulaşıcı hastalık süreçlerinde bazı ek takviyelerin de bağışıklık sistemi üzerinde etkisi oldukça büyüktür. Günümüz insanları arasında vitamin eksikliği artık kronikleşmiş bir problemdir. Biz çoğu zaman fark edemesek de eksikliği yaşadığımız vitaminler hayat kalitemizi düşürmektedir. ( İlaç veya takviyeler kullanılmadan önce mutlaka sağlık profesyonellerine danışılmalıdır.)
D vitamini
D vitamini eksikliğinin insan bağışıklık sistemini olumsuz etkileyerek özellikle üst solunum yolu enfeksiyonlarında artışa neden olabileceği düşünülmektedir. D vitaminin ülkemizde de birçok insanda eksik olduğu bilinmekte ve dolayısıyla sağlık otoritelerince kullanımı önerilmektedir. 2019 yılında yapılan meta analizde düzenli D vitamini kullanımının solunum yolu enfeksiyonu riskini önemli ölçüde azalttığı bildirilmiştir. D vitamini bağışıklık sistemi modülatörü olan önemli bir gıda takviyesidir. D vitamini bağışıklık sistemimizin önemli parçası olan beyaz kan hücrelerinin patojenlere karşı mücadele kabiliyetini arttırmaktadır.
C vitamini
C vitamini bağışıklık sisteminin desteklenmesinde ve korunmasında hayati bir öneme sahiptir. Enfeksiyonlara karşı bağışıklık sistemini destekler ve geliştirmeye yardımcı olur. Vücuttaki serbest radikalleri temizleyerek oksidatif stresin neden olduğu hasara karşı bağışıklık sistemini koruyan güçlü bir antioksidandır. Düzenli C vitamini takviyesi alımının; üst solunum yolu enfeksiyonlarının süresini ve şiddetini azalttığı ispatlanmıştır.
Sambucus Nigra (Kara Mürver)
Kara mürver bitkisinin meyvelerinden elde edilen ekstreler antiviral özelliği ile ön plana çıkmaktadır. Sambucus, antiviral etkisinden dolayı soğuk algınlığı, influenza ve herpes enfeksiyonlarına karşı kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalarda bağışıklık sistemini uyardığı, enfeksiyonların süresini kısalttığı ve semptomları azalttığı tespit edilmiştir.
Çinko
Çinko demirden sonra vücudumuzda en çok bulunan elementtir. Çinko eksikliğinde insanda enfeksiyon ve hastalıklarda artış görülür. Çinko eksikliğinin en çok Covid-19 için risk grupları olarak tanımlanan yaşlılarda görüldüğü unutulmamalıdır.
Pelargonium Sidoides (Afrika sardunyası)
Afrika sardunyası olarak bilinen bu bitki ile yapılan klinik çalışmalarda akut bronşit, akut tonsillofarenjit ve akut sinüzit tedavisinde etkili bulunmuştur. Bazı araştırmalarda soğuk algınlığı ve bronşit gibi akut viral solunum yolu enfeksiyonlarının semptomlarını hafifletmek için bu bitkinin ekstresinin kullanımı önerilmektedir.
Propolis
Propolis, arıların kovanlarını bakteri, virüs ve soğuklara karşı korumak için kullandıkları reçinemsi bir maddedir. Yapılan çalışmalar propolisin önemli bir bağışıklık sistemi destekleyicisi ve koruyucusu olduğunu göstermiştir.
